کودکان خجالتی را با قصه درمان کنید

نتایج یک پژوهش جالب که توسط محققین کشورمان انجام شده، نشان می‌دهد که قصه‌گویی برای کودکان و شرکت دادن آن‌ها در تعامل‌های مربوط به آن، می‌تواند کمرویی و افسردگی را در آن‌ها از بین ببرد و روحیه نشاط‌آمیز را در آنان تقویت نماید.

برخی از روان شناسان معتقدند بسیاری از مشکلات در دوران پیش‌دبستانی، جنبه تحولی داشته و خودبه‌خود بر طرف می‌شوند. این گفته در مورد برخی از رفتارهای کودکان صادق است .اما اگر مشکلات رفتاری برای چندین ماه و بدون اختلافات خانوادگی و محیطی ادامه یابند نیازمند مداخله درمانی روان‌شناختی می‌باشند. ازجمله این مشکلات رفتاری می‌توان به کمرویی و افسردگی اشاره نمود.

قصه درمانی تأثیر مثبت و عجیبی بر کاهش کمرویی و افسردگی در کودکان دارد. این روش درمانی، بر افزایش عزت نفس و خرده مقیاس‌های آن که شامل، خود کلی، خود اجتماعی، خود به‌عنوان عضوی در خانواده و خود تحصیلی کودکان است، اثر بسیار مناسبی دارد.

کمرویی و گوشه‌گیری در کودکان حالت‌های مختلفی دارد و عبارت است از کناره‌گیری از موقعیت‌های اجتماعی، مثل مدرسه و میهمانی‌ها و یا امتناع از حضور در جمع دوستان. بررسی‌های انجام‌شده حاکی از آن است که کودکان کمرو در موقعیت‌ها و شرایط اجتماعی دچار نوعی اضطراب می‌شوند که در مهدکودک و مدرسه برای آن‌ها به دلیل قضاوت‌های منفی دیگران رخ می‌دهد.

افسردگی نیز به‌طورکلی، عبارت از احساس درماندگی و به بن‌بست رسیدن می‌باشد. گاهی این اختلال، علائم جسمانی به دنبال خواهد داشت و گاهی علائم روانی مشهود می‌گردد، البته در بسیاری از موارد نیز علائم جسمانی و روانی همزمان دیده می‌شوند. پژوهش‌ها نشان داده‌اند که افسردگی می‌تواند از آغاز زندگی یعنی دوران نوزادی هم پدید آید. البته باید توجه نمود که افسردگی در کودک و بزرگسال معنای مشابهی ندارد و نشانه‌های هر کدام متفاوت است.

برای درمان این مشکلات رفتاری، روانشناسان از روش‌های مختلفی استفاده می‌کنند. ولی یکی از روش‌هایی که امروزه بسیار موردتوجه قرار گرفته، روش «قصه درمانی» است.

نتایج بررسی‌ها نشان می‌دهد که قصه درمانی تأثیر مثبت و عجیبی بر کاهش کمرویی و افسردگی در کودکان دارد. این روش درمانی، بر افزایش عزت نفس و خرده مقیاس‌های آن که شامل، خود کلی، خود اجتماعی، خود به‌عنوان عضوی در خانواده و خود تحصیلی کودکان است، اثر بسیار مناسبی دارد.

محققین در تبیین این نتایج اشاره نموده‌اند که کودک با شنیدن قصه و تکمیل قصه‌های ناتمام و گفتگو در مورد پیام‌های روایت در گروه قصه درمانی، فرصتی را برای رشد و بروز ابتکار و توانایی‌های زبانی و مهارت‌های اجتماعی کسب می‌کند و نهایتاً احساس گناه و کمرویی کودک کاهش چشمگیری می‌یابد. از طرف دیگر، قصه درمانی و قصه‌گویی در نقش عامل آموزشی و تربیتی، باعث ترویج و بحث و تبادل‌نظر در بین کودکان می‌شود و از این طریق مهارت‌های زبانی تقویت‌شده، کودک در رهگذر ماجراها و شخصیت‌پردازی‌های قصه، با نقاط قوت و ضعف و استعدادهایش آشنا شده و یاد می‌گیرد با دیگران ارتباط مناسب برقرار کند.

همچنین، قصه‌ها در بعد فیزیولوژیک کودک، با ایجاد حس سرگرمی، پاسخ به کنجکاوی و تحریک  قوه تخیل کودک، ترشح و تنظیم هورمون‌های نور اپی نفرین، سروتونین و دوپامین، که مسئول تنظیم حالت روحی و وضع روانی انسان هستند، را تسهیل نموده و به ایجاد خلق مثبت و کاهش افسردگی می‌انجامد. در بعد روان‌شناختی نیز، گوش فرادادن کودکان افسرده به قصه‌هایی با مضامین قدرت، نیرومندی، انرژی و تحرک و ه مچنین قصه‌هایی که بیانگر مشکلاتی مشابه مشکلات آنان است و به راه‌حل‌های مؤثر و نتایج مثبت و خوشایند ختم می‌شوند، سبب ایجاد حس خوش‌بینی و سرخوشی و کاهش نشانگان افسردگی در آن‌ها می‌گردد.

 تنظیم : شهرزاد فراهانی- سایت قطره